β-glukan

β-glukany

budowa i właściwości

β-glukany to wielkocząsteczkowe wielocukry czyli polisachardy występujące powszechnie w świecie roślinnym. Są jednym ze składników ściany komórkowej wielu roślin zwłaszcza zbóż i grzybów. β-glukany w zależności od pochodzenia mają różną budową i różne właściwości. Ogólnie można podzielić je na dwie główne grupy, które znalazły zastosowanie ze względu na swe istotne właściwości zdrowotne:
(1) β-glukany rozpuszczalne pochodzące głównie ze zbóż (owies, jęczmień, żyto, itd) oraz
(2) β-glukany nierozpuszczalne pochodzące głównie z grzybów (drożdże, boczniak, rozszczepka, itd)

Szczególnie dużo β-1,3/1,6-D glukanów występuje w ścianie komórkowej drożdży piekarniczych (Saccharomyces Cerevisiae). Jest to najaktywniejsza immunologicznie frakcja z całej grupy β-glukanów. Jest ona złożona z cząsteczek D-glukozy połączonych w pozycji 1,3 i z łańcuchami bocznymi D-glukozy przyłączonymi w pozycji 1,6. Na rycinie obok przedstawiono budowę cząsteczki nierozpuszczalnego β-1,3/1,6-D glukanu, z długim łańcuchem, pochodzącym z drożdży piekarniczych.

Grupa pierwsza wykazująca w swej budowie krótkie łańcuchy z β-wiązaniami w pozycjach (1→3)-(1→4), jest rozpuszczalna w wodzie. Ta grupa β-glukanów posiada wybitne właściwości wpływające na gospodarkę węglowodanowo-lipidową człowieka. Ich spożycie obniża/normalizuje poziomy lipidów (cholesterolu) i cukru we krwi.

Druga grupa wykazująca w swej budowie długie łańcuchy z β-wiązaniami w pozycjach (1→3)-(1→6), jest nierozpuszczalna w wodzie. Posiadają one właściwości immunomodulujące. Ich spożycie wspomaga naturalną, nieswoistą odporność organizmu. Te wielkocząsteczkowe β-1,3/1,6-D glukany są częstym składnikiem różnych preparatów immunomodulujących stosowanych w różnych sytuacjach klinicznych.

β-1,3/1,6-D-glukan

Kiedyś sądzono, że β-glukan może modulować układ odpornościowy tylko gdy jest stosowany pozajelitowo, z powodu mniejszej bio-dostępności systemowej preparatów doustnych. Jednak wiele badań zarówno in vitro jaki i in vivo ujawniło, że również podany doustnie β-glukan wywiera takie działanie. Odkryto oddziaływanie poprzez różne receptory, co tłumaczy możliwe sposoby działania. Efekty zależą głównie od pochodzenia i budowy β-glukanów. Równocześnie przeprowadzono wiele badań klinicznych nierozpuszczalnych β-glukanów z drożdży podawanych doustnie. Uzyskane rezultaty potwierdziły wyniki wcześniejszych badań in vivo. Zebrane razem wyniki wszystkich badań jasno wskazują, że podawanie doustne β-glukanów z drożdży jest bezpiecznie i ma działanie wzmacniające układ odporności.

Po połknięciu cząsteczki β-glukanu są fagocytowane przez makrofagi i komórki dendrytyczne tj. komórki prezentujące antygen i za ich pośrednictwem poprzez tkankę chłonną przewodu pokarmowego GALT pobudzają cały układu odporności. Sądzono, że β-glukan jedynie tą drogą bierze udział w procesie aktywacji odporności komórkowej i przez długie lata glukan był traktowany jako niespecyficzny stymulator makrofagów.

Jest to bardzo ważny proces dla organizmu, ponieważ makrofagi tworzą pierwszą linię obrony a bez ich optymalnej aktywności organizm nie potrafi się skutecznie bronić. Na rycinie poniżej przedstawiono pobieranie β-glukanu z przewodu pokarmowego i jego działanie na układ odporności.

Na rycinie obok przedstawiono pobieranie β-glukanu z przewodu pokarmowego i jego działanie na komórki układu odpornościowego. Kliknij na rycinę aby ją powiększyć.

Działanie

Oprócz tego, glukany mogą aktywować produkcję całego szeregu substancji immunoaktywnych, takich jak cytokiny. To niespecyficzne działanie zostało później przypisane przede wszystkim preparatom nierozpuszczalnym lub makrocząsteczkowym, które tworzą niespecyficzne wiązania z makrofagami lub tylko podlegają fagocytozie. Zmiany w produkcji cytokin prawdopodobnie związane są z procesem stopniowego wzrostu aktywności funkcyjnej makrofagów pobudzonych glukanem. Czynnik TGFβ transformujący wzrost stymuluje makrofagi do wydzielania hydrolaz lizosomalnych. Cytokiny działają też odwrotnie, IL-1 wraz z TNF wykazują działanie regulacyjne na ekspresję modulacji funkcji makrofagów indukowanych glukanem.

Glukany rozpuszczalne o niskiej masie cząsteczkowej nie mają zbytniego wpływu na produkcję cytokin i działają za pomocą innych mechanizmów. Glukany te tworzą wiązanie z receptorem o nazwie CR3 (CD11b/CD18). Po przyłączeniu glukanu następuje zmiana konformacji receptora i jego specyficzna aktywacja. Receptory te są obecne na makrofagach, neutralnych granulocytach i komórkach NK. Receptory CR3 uważane są za wyjątkowo ważne receptory pośredniczące w wiązaniu i usuwaniu kompleksów odpornościowych po opsonizacji składnikiem dopełniacza iC3b. Mechanizm aktywacji tego receptora uruchamiany jest za pomocą przyłączenia glukanu, po którym następuje cytotoksyczna degranulacja po utworzeniu wiązania fragmentu iC3b z inną częścią cząsteczki CR3. Bez aktywacji glukanem receptory te co prawda przyłączają opsonizowane cząsteczki, lecz nie odgrywa się specyficzne uśmiercanie komórek.

W licznych badaniach wykazano, że β-1,3/1,6-D glukan ma zdolność aktywacji makrofagów, komórek NK, oraz zwiększa zdolność produkcji cytokin i dopełniacza. Immunolodzy z Uniwersytetu Louisville odkryli, że na powierzchni komórek wrodzonego układu odporności znajduje się receptor 3 dopełniacza i jest on odpowiedzialny za przyłączanie do nich β-glukanów, pozwalając komórkom układu odpornościowego rozpoznanie ich jako "nie-swoich".

RECEPTORY β-GLUKANU

Na powierzchni makrofagów i komórek dendrytycznych znajdują się typowe receptory określane jako receptory rozpoznające wzorce (ang. pattern recognition receptors), które ze swej natury wykrywają cząsteczki "nieswoje" (non-self) w tym wzorce cząsteczek związanych z patogenami (pathogen-associated molecular patterns - PAMPs). Wielkocząsteczkowe beta-glukany mogą działać jak PAMPs i zostać rozpoznane przez receptory rozpoznające wzorce mimo, gdyż beta-glukany, ze względu na wielkość cząsteczki, nie mogą przenikać przez błonę komórkową. Dla beta-glukanów głównym receptorem PRR jest dectin-1 i TLR (toll-like receptor). Po połączeniu się z beta-glukanem receptory dectin-1 i TLR mogą indukować kaskadę sygnałową i uaktywniać komórki układu odporności. Mogą w to być włączone receptory dopełniacza-3 (CR3), receptory zmiatacze SR (scavenge receptors) oraz laktosylceramidy (LacCer) klasa sfingolipidów .

dektyna 1

Dektyna-1 jest lektyną typu C podobną do receptora komórek NK (Natural Killer), która bierze udział we wrodzonych odpowiedziach immunologicznych na patogeny grzybicze. Ten transbłonowy receptor sygnalizacyjny pośredniczy w różnych funkcjach komórkowych, od wiązania grzybów, pobierania i zabijania, do indukowania wytwarzania cytokin i chemokin. Te działania mogą wpływać na wynikową odpowiedź immunologiczną i mogą w pewnych okolicznościach prowadzić do autoimmunizacji i choroby. Wiązanie beta-glukanów z dektyną-1 z indukuje szereg szlaków sygnałowych aktywując wrodzony układ odporności, takich jak fagocytoza, produkcja reaktywnych form tlenu i produkcja zapalnych cytokin.

beta-glukan badania kliniczne

Przeprowadzono bardzo wiele badań i ocen klinicznych β-glukanów. Wykazały one, że podanie wielkocząsteczkowego β-1,3/1,6-D-glukanu wspiera układ odporności i jest korzystne w różnych sytuacjach klinicznych. Niniejszy preparat jest suplementem diety i zgodnie z obowiązującym prawem nie możemy w jego prezentacji przedstawiać żadnych informacji klinicznych. Dlatego poniżej zamieszczamy linki do kilku przeglądowych publikacji, które podsumowują wiele badań kliniczynych, tak aby osoby korzystające z naszego serwisu internetowego mogły same zapoznać się z danymi na ten temat.

Jeśli chciałbyś skontaktować się z nami:

Phytomedica Polska
  ul. Farbiarska 22, 02-862 Warszawa
  (+48) 22 487 14 44
  (+48) 22 651 75 60
@   
info@phytomedica.pl

Formularz kontaktowy

Jeśli nie znalazłeś poszukiwanych odpowiedzi wypełnij nasz formularz i wyślij zapytanie do eksperta!

By ticking this checkbox I hereby agree for processing of my personal data contained in this contact form and to receive an answer to my inquiry by electronic mail by the Administrator i.e. Phytomedica Poland, 22 Farbiarska Str., 02-862 Warsaw, Poland.

Enter the code shown in the picture
This is a captcha-picture. It is used to prevent mass-access by robots. (see: www.captcha.net)

Before submitting the form, make sure that the e-mail address you entered is correct!