Ekstrakt aceroli

Acerola czyli wiśnia barbadoska (łac. Malpighia glabra ) to niewielki owoc, który jest jednym z najbogatszych naturalnych źródeł witaminy C i rutozydów. Jeden owoc aceroli ważący 4,5 g ma tyle witaminy C co kilogram cytryn. Jedna mała szklanka (180 ml) soku z aceroli może zawierać tyle witaminy C co 14 litrów soku pomarańczowego. Poza tym w owocach występuje znaczna ilość prowitaminy A oraz tiamina (witamina B1), ryboflawina (witamina B2), niacyna (witamina PP), wapń, fosfor i żelazo. Witamina C otrzymywana z owoców aceroli znajduje się w kompleksie z bioflawonoidami (rutyną i hesperydyną). W takim kompleksie jest bardziej stabilna, i jest z tego kompleksu stopniowo uwalniana co poprawia jej biologiczne wykorzystanie przez organizm.

Poza tym rutozyd – zwany inaczej rutyną lub witaminą P, jest jednym z najpowszechniej występujących glikozydów kwercetyny. Jego cześć cukrowa złożona jest z dwucukru – rutynozy (glukoza + ramnoza).

Zgodnie z dopuszczonymi oświadczeniami zdrowotnymi należy stwierdzić, że:

• Rutyna wpływa korzystnie na funkcję naczyń krwionośnych (tętnic, żył i naczyń włosowatych), wspiera ich zdrowie i elastyczność i normalizuje przenikalność przez ścianę naczyń krwionośnych.
• Rutyna ma silne właściwości przeciwutleniające i chroni komórki organizmu przed szkodliwym wpływem wolnych rodników.
• Rutyna poprawia działanie układu odporności.

Przepisy zabraniają nam opisać wszystkie właściwości rutyny (rutozydów) przy przedstawianiu preparatu, który jest suplementem diety. Dlatego podajemy odnośniki, gdzie osoby bardziej zainteresowane mogą z miarodajnych źródeł więcej dowiedzieć o działaniu i właściwościach rutyny. → Portal Farmaceutyczno Medyczny

Spożycie pokarmów zawierających rutozydy (rutynę) może być korzystnie dla naczyń krwionośnych. Nie bez znaczenia są również jego właściwości antyoksydacyjne (wymiatacz wolnych rodników). Więcej na temat działania rutyny można również przeczytać → poradnikzdrowie.pl

Hesperydyna - jest to glikozyd (7-rutozyd) flawanonu zwanego hesperetyną. Hesperydyna zaliczana jest do tak zwanych czynników kapilarnych P. Ich działanie biologiczne związane jest przede wszystkim z naczyniami włosowatymi.

Witamina C, jest chyba najlepiej i najszerzej znaną witaminą. Spełnia w organizmie wiele funkcji, m. in. wzmacnia system immunologiczny, przeciwdziała zmęczeniu i przemęczeniu. Tutaj możesz więcej przeczytać → Współczesne poglądy na rolę witaminy C (plik pdf) oraz → "O witaminie C obiektywnie" (plik pdf)

Pokarmy bogate w rutynę

Większość warzyw i owoców zawiera pewną ilość bio-flawonoidów, a wśród nich najczęściej występujących należą rutyna, apigenina, kwercetyna, hesperydyna. Są one szczególnie rozpowszechnione w roślinach kwiatowych. Najczęściej występują jako żółte barwniki rozpuszczone w soku komórkowym kwiatów i liści. Rzadziej występują w owocach, a rzadko w nasionach.

Zboża bogate w rutynę lub/i heperydynę

GRYKA
czyli kasza gryczana jest szczególnie bogatym źródłem flawonoidów ma działanie przeciwmiadżycowe i wzmacnia żyły. I na koniec rutyna! Przedstawicielem flawonoidów występującym w gryce w największej ilości jest rutyna.

AMARANTUS
inaczej szarłat był podstawą diety Majów aż 4 000 lat temu. To bardzo bardzo stare nasiono, powoli wkracza na polskie stoły, a naszym zdaniem powinno się bardzo rozgościć! Amarantus jest bogatym źródłem flawonoidów zwłaszcza rutyny.  Amarantus jest źródłem dobrze przyswajalnego białka i aminokwasów, dlatego wegetarianie i weganie szczególnie powinni go uwzględnić w diecie. Nasiona amarantusa mają niski indeks glikemiczny. Amarantus powoli uwalnia cukry do krwi, co sprawia, że nie ma takiej „napadowej”ochoty na jedzenie. Szkarłat to doskonałe źródło magnezu, żelaza, kwasu foliowego! Zawiera 5-krotnie więcej żelaza niż szpinak lub pszenica. Nie zawiera glutenu. Zawiera witaminy z grupy B oraz antyoksydanty – witaminy A, C i E. Ze względu na dużą zawartość błonnika korzystnie wpływa na pracę jelit. Nasiona amarantusa zawierają spore ilości skwalenu, który jest związkiem hamującym starzenie się komórek.

KOMOSA RYŻOWA
Inaczej quinoa lub ryż peruwiański to również bardzo stare ziarno. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie jest uprawiana od 3-5 tysięcy lat. Była podstawowym pokarmem w państwie Inków. Nazywana była tam „matką zbóż”. Quinoa jest źródłem pełnowartościowego białka, zdrowych kwasów tłuszczowych, wielu witamin (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy, witamina A i E ) i składników mineralnych (wapń, żelazo, bardzo dużo magnezu, fosfor, potas, sód, cynk). Nasiona komosy zawierają wyjątkowo dużą ilość flawonoidów, co oznacza, że ma działania antyoksydacyjne. Białko komosy ryżowej jako jedno z nielicznych białek roślinnych zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne, czyli takie, które nie są syntetyzowane w organizmie i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Warto, aby znalazła się w diecie wegetarian i wegan. Ponadto quinoa jest źródłem błonnika, który obniża poziom glukozy we krwi. W związku z tym mogą ją spożywać osoby zmagające się z cukrzycą. Komosa ryżowa nie zawiera glutenu i jest łatwostrawna. Można powiedzieć, że to kosmiczna kasza! NASA prowadzi nad nią badania w celu ustalenia jej użyteczności podczas długotrwałych lotów załogowych.

Kasza gryczana	Amarantus ziarno	Komosa ryżowa

Owoce bogate w rutynę

Najwięcej bioflawonoidów i wśród nich rutyny, jest zawarta w skórce i tuż pod jej powierzchnią. Dlatego aby dostarczyć organizmowi rutynę, to owoce należy spożywać ze skórką.

• Jabłka ze skórką
• Ciemne winogrona
• Owoc dzikiej róży
• Czarna porzeczka
• Cytrusy (cytryny, pomarańcze)

 

Warzywa bogate w rutynę

Główne źródła flawonoidów polskiej diecie to warzywa: cebula, pomidory, papryka i brokuły. Poniżej podajemy warzywa o dużej zawartości bioflawonoidów w tym rutyny. Warto również zaznaczyć, że zarówno owoce jak i warzywa o ciemno-niebieskim i ciemno-zielonym kolorze dostarczają również antocyjany i luteinę – inne niż rutyna, ale również cenne bioflawonoidy o dobroczynnym wpływie na siatkówkę oka.

• Szparagi
• Cebula
• Papryka czerwona i zielona
• Pomidory
• Cukinia
• Brokuły

Zioła bogate w rutynę

Kazimierczak i in. wykazali obecność rutyny w ziołach – w mięcie z uprawy ekologicznej, w lubczyku, tymianku i szałwii z uprawy zarówno ekologicznej jak i konwencjonalnej. Najwięcej rutyny spośród badanych ziół zawierała mięta ekologiczna i tymianek z uprawy konwencjonalnej. Co ciekawe, nie wykryto rutyny z mięcie z uprawy konwencjonalnej oraz w melisie z uprawy ekologicznej, zaś w melisie z uprawy konwencjonalnej wykryto bardzo niewielki ilości rutyny. Warto też wspomnieć, że prócz rutozydu, zioła obfitowały także w wiele innych przeciwutleniaczy, dlatego nie bez powodu dietetycy zalecają ich stosowanie w posiłkach.

• Ruta zwyczajna
• Dziurawiec zwyczajny
• Kwiat bzu czarnego
• Tymianek (macierzanka)
• Szałwia
• Mięta
• Majranek

Piśmienictwo

Kazimierczak R, Hallmann E, Kazimierczyk M, Rembiałkowska E: Antioxidants content in chosen spice plants from organic and conventional cultivation; Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2010, Vol. 55(3).

Park BJ, Park JI, Chang KJ, Park CH.: Comparison in rutin content in seed and plant of tartary buckwheat (Fagopyrum tataricum). Proceedings of the 9th International Symposium on Buckwheat, Prague 2004: 626-629.

Samaszko-Fiertek J, Roguszczak P, Dmochowska B, Ślusarz R, Madaj J: Rutyna – budowa, właściwości; Wiadomości Chemiczne, 2016, 70, 7-8.

Zawartość bio-flawonoidów w wybranych roślinach

Roślina/warzywo	Całkowite flawonoidy	Kwercetyna	Katechina	Kemferol	Apigenia	Rutyna
Kapusta	0.174±0.013	0.033±0.070	N.D.	N.D.	0.042±0.032	0.037±0.021
Zielona papryka	0.14±0.0230	0.058±0.031	0.009±0.003	0.027±0.003	N.D.	0.022±0.008
Czerwona papryka	0.939±0.018	0.639±0.044	0.140±0.036	N.D.	0.047±0.005	0.069±0.033
Marchew	0.362±0.031	0.047±0.022	0.058±0.002	0.130±0.121	0.018±0.011	N.D.
Czerwony szpinak	0.066±0.027	N.D.	0.011±0.079	N.D.	0.021±0.009	0.019±0.042
Biała rzodkiew	0.098±0.012	0.016±0.003	0.006±0.004	0.039±0.050	0.014±0.006	0.012±0.004
Trawa cytrynowa	0.229±0.039	N.D.	0.037±0.009	0.054±0.004	N.D.	N.D.
Kurkuma	0.094±0.019	N.D.	N.D.	0.016±0.005	N.D.	0.020±0.051

Wszystkie wyniki są średnia trzech pomiarów ± odchylenie standardowe. Wyniki wyrażone mg/g suchej masy. ND: non detected.

Witamina C - niezbędny składnik odżywczy

Witaminę C odkrył (wydzielając z soku cytrynowego), przebadał i zsyntetyzował węgierski uczony Albert Szent-Györy w roku 1928. Za odkrycie to, jak też za całokształt badań nad witaminą C otrzymał on w roku 1937 Nagrodę Nobla.

Witamina C pełni w ustroju niezwykle ważne funkcje, przede wszystkim wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i właściwości antyoksydacyjnych, chroni DNA, białka i tłuszcze przed oksydacją. Jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu procesów fagocytozy . Wysoki poziom witaminy C w organizmie sprzyja tworzeniu maksymalnych zasobów glikogenu w wątrobie i wzmocnieniu jej czynności odtruwających.

• Wspiera zdrową i promienną skórę oraz budowę kolagenu
• Polepsza wchłanianie związków mineralnych
• Wspiera zdrowe kości i stawy, procesy regeneracji i odbudowy
• Zwalcza szkody spowodowane przez wolne rodniki
• Pobudza odporność
• Wspomaga zdrowe dziąsła i zęby
• Jest niezbędna dla zdrowego serca i układu krążenia

Ile witaminy C potrzebuje nasz organizm?

Ustalone przez władze medyczne table i zestawienia podające jakie jest zapotrzebowanie na witaminę C różnią się pomiędzy różnymi krajami. Częściowo wynika to z różnic klimatycznych, różnic w sposobie odżywiania i strukturze przyjmowanych pokarmów. Poniżej podaję tabelę zalecanego dziennego spożycia witaminy C opracowane przez Food and Drug Administration w USA. W Polsce ostatnio podniesiono zalecane wartości spożycia witaminy C, ale są one nadal nieco niższe niż np. w USA.

wiek, płeć	zalecane dzienne spożycie
Noworodek do 6 miesięcy	40mg
Niemowlę od 7 do 12 miesięcy	50 mg
Dzieci od 1 do 3 roku życia	15 mg
Dzieci od 4 do 8 lat	25 mg
Dzieci od 9 do 13 lat	45 mg
Nastolatki pomiędzy 14 do 18 lat (chłopcy)	75 mg
Nastolatki pomiędzy 14 do 18 lat (dziewczęta)	65 mg
Dorośli (mężczyźni)	90mg
Dorośli (kobiety)	75 mg
Kobiety w ciąży	85 mg
Kobiety karmiące piersią	120 mg

 

Co wpływa na nasze zapotrzebowanie?

Zapotrzebowanie organizmu na witaminę C jest przedmiotem wielu badań. Jest ono zróżnicowane w poszczególnych krajach i waha się w granicach 30 – 100 mg/dzień. Jest to związane przede wszystkim z zmienną wielkością spożycia świeżych warzyw i owoców. O zwiększonym zapotrzebowaniu w trakcie ciąży i karmienia piersią podaje powyższa tabela. Intensywne wysiłki fizyczne zwiększają zapotrzebowanie na witaminę C, dlatego sportowcy i osoby ciężko fizycznie pracujące mogą potrzebować dodatkowej ilości tej witaminy.

Dzienne zapotrzebowanie zwiększa się u osób z nadciśnieniem tętniczym, palących papierosy, alkoholików, cukrzyków, zestresowanych i prowadzących nieprawidłowy styl życia. Zapotrzebowanie palaczy jest o 40 mg większe niż osób niepalących.

Większej ilości tej witaminy potrzebują mieszkańcy dużych aglomeracji, gdyż niszczą ją obecne w środowisku zanieczyszczenia i toksyny. Przyjmowanie niektórych leków może także zwiększać zapotrzebowanie, a kwas acetylosalicylowy hamuje jej wchłanianie.

Oznaki i objawy niedoboru witaminy C

Poniżej podajemy 10 objawów, które mogą, chociaż nie zawsze muszą, budzić obawy niedoboru witaminy C.

1. Łatwe siniaczenie się

2. Wolne gojenie się ran

Jeśli zauważysz, że skaleczenia i zadrapania wolno się goją przyjrzyj się swojej diecie. Witamina C jest niezbędna do tworzenia kolagenu w skórze, głównego elementu blizny - nowej tkanki łącznej, która wypełnia gojące się zranienie. Niedobór witaminy C może skutkować wolniejszym gojeniem. Ten fakt został potwierdzony w piśmiennictwie już w 1937 roku, gdy chirurdzy Harvard Medical School stwierdzili spontaniczne rozejście się ran chirurgicznych u chorych z niskim poziomem witaminy C. Witamina C, poza rolą w tworzeniu kolagenu, działa jako silny antyoksydant i stymulator odporności - oba czynniki wspierające szybsze gojenie.

3. Rozpulchnione, krwawiące dziąsła lub zapalenie dziąseł

Problemy w jamie ustnej, takie jak obrzęknięte czy krwawiące dziąsła lub nawracające owrzodzenie w jamie ustnej często są związane z niedostatecznym poziomem witaminy C. Kolagen jest głównym składnikiem podporowym dziąseł. Ocenia się, że każdego dnia przynajmniej 20% kolagenu dziąseł ulega wymianie, oznacza to, że regularne dostarczanie witaminy C jest witalne dla dobrych zębów i dziąseł. Niedobór witaminy C jest często powiązany ze zwiększonym ryzykiem chorób dziąseł od zwykłego zapalenia dziąseł do znaczniejszego zniszczenia tkanek!

4. Suche lub rozdwajające się włosy i paznokcie

Błyszczące włosy i mocne paznokcie są dobrym wskaźnikiem zbilansowanej diety. Tak jak matowe i przesuszone włosy rozdwajające się włosy i paznokcie mogą świadczyć o problemie.

5. Zaczerwieniona, szorstka lub sucha skóra

6. Częste krwawienia z nosa

7. Słabe działanie układu odpornościowego

8. Obrzęknięte i bolesne stawy

9. Przewlekłe zmęczenie lub depresja

10. Niewytłumaczalne przybieranie na wadze

Najlepsze źródła witaminy C w pożywieniu

Owoce o rekordowej zawartości witamin C zwykle nie są bezpośrednio spożywane, ale są używane w przemyśle jako naturalne źródło witaminy c. Należą do nich (1) amazońskie jagody camu camu, (2) owoc aceroli (wiśnia barbadoska), (3) owoc derenia, (4) amalaki (indyjska gęsia jagoda), (5) jagody açai.

Poniżej podajemy w tabeli różne owoce i warzywa pod kątem i wartości jako źródła witaminy C. Zestawienie to zostało przygotowane na podstawie danych portalu the World Healthiest Food.